یکی از بسترهای جذاب برای سرمایه‌گذاری در شرایط کنونی اقتصاد کشور، بازار بورس است. برای آغاز فعالیت در بازار بورس، اولین گام دریافت کد بورسی و گام دوم انتخاب کارگزاری است. قبلا در مقاله آموزش گام به گام دریافت کد بورسی و آغاز فعالیت در بورس، به طور جزئی به گام اول پرداخته شد. هدف مقاله حاضر این است که به افرادی که به تازگی کد بورسی دریافت کرده‌اند، در انتخاب بهترین کارگزاری بورس کمک کند. پس توصیه می‌کنیم با ما همراه باشید.
کارگزاری چه کاری انجام می‌دهد؟
اگر شما قصد داشته باشید خود را بیمه تامین اجتماعی کنید، باید برای ثبت نام و انجام پروسه دریافت بیمه به یکی از کارگزاری‌های بیمه تامین اجتماعی مراجعه کنید. از آن پس تمام تعاملات شما با سازمان تامین اجتماعی از طریق همین کارگزاری بیمه خواهد بود. در بازار بورس هم دقیقا به همین ترتیب است. برای ورود به خانواده بورس ایران باید از طریق یکی از کارگزاری‌های رسمی و مورد تایید سازمان بورس اقدام کنید. در حقیقت کارگزاری‌ها نقش واسطه را میان سرمایه‌گذاران و سازمان بورس ایفا کرده و تمام زیرساخت‌ها و سخت‌افزارهای لازم برای تسهیل معاملات را فراهم می‌کنند. اگر این واسطه وجود نداشت، شما برای انجام کوچک‌ترین فرایند خرید و فروش یا دریافت وجه باید به صورت حضوری به سازمان بورس مراجعه می‌کردید.
کارگزاری‌ها درخواست خرید، فروش، انتقال وجه و … را از مشتری دریافت کرده و تمام کارهای اداری، کاغدبازی‌ها و تعاملات با سازمان بورس را انجام می‌دهند، تا زمانی که درخواست مشتری تکمیل شود. کارگزاری در ازای ارائه این خدمات، بخشی از مبلغی که شما برای معامله اختصاص داده‌اید را به عنوان کارمزد دریافت می‌کند. کارمزدی که مقدار آن به صورت مصوب و ثابت توسط سازمان بورس تعیین و به کارگزاری‌ها ابلاغ می‌شود.
هم‌چنین به جز این موارد، کارگزاری‌ها خدمات جانبی زیادی نیز ارائه می‌دهند که مقدار کیفیت آن‌ها نیز برای مشتریان اهمیت دارد. خدمات سبدگردانی، سامانه‌های آنلاین، وام و اعتبار، آموزش بورس و بسیاری خدمات و تسهیلات دیگر که در حال حاضر توسط کارگزاری‌ها به مردم ارائه می‌شوند.
برای انتخاب بهترین کارگزاری بورس چه مواردی اهمیت دارد؟
در مطالب بالا به طور کلی اشاره شد که کارگزاری چه اقداماتی انجام می‌دهد و چرا شما به عنوان یک فعال بورسی، نیاز دارید تا با یک کارگزاری کار کنید. اما سوالی که وجود دارد این است برای انتخاب بهترین کارگزاری بورس از بین ده‌ها کارگزاری فعال و رسمی کشور، چه نکاتی باید مد نظر قرار گیرد. در ادامه مهمترین موارد که برای انتخاب بهترین کارگزاری بورس باید به آن‌ها توجه داشت را بیان می‌کنیم.
1- رتبه کارگزاری
رتبه کارگزاری در حقیقت امتیازی است که توسط سازمان بورس به کارگزاری‌های مختلف داده می‌شود و برای مقایسه کارگزاری‌ها به کار می‌رود. رتبه کارگزاری بر اساس معیارهایی مانند مجموع مبالغ خرید و فروش (که به آن مبلغ گردش گفته می‌شود)، تعداد کارکنان، تعداد مشتریان و … تعیین می‌شود. سازمان بورس بر اساس پارامترهای مذکور، کارگزاری‌ها را با رتبه‌های الف، ب و ج تقسیم می‌کند. البته نکته مهم آن است که تعداد کارگزاران دارای رتبه الف زیاد بوده و تنها توجه به همین یک مورد نمی‌تواند معیار درستی باشد.
2- پوشش بازارهای مختلف
یک عامل مهم در کیفیت کارگزاری، فعالیت آن در بازارهای مختلف زیر مجموعه بورس است. درست است که اکثر افراد در حال حاضر به بازار بورس و فرابورس تمایل دارند، اما حقیقت آن است که بازارهای دیگری نیز وجود دارند.
برای مثال بورس کالا یکی از بازارهای زیر مجموعه بورس است که محصولات پتروشیمی، فلزی، کشاورزی و … در آن خرید و فروش می‌شود. اغلب حاضران در این معاملات، سرمایه‌گذاران حقوقی هستند. هم‌چنین در این بازار کالاهایی با ارزشی مانند سکه و زعفران نیز در قالب بازار آتی مورد معامله قرار می‌گیرند (متناسب با شرایط اقتصادی و سیاسی کشور، ممکن است معامله کالایی مانند سکه ممنوع شود). فعالیت فعالان حقیقی در بازار آتی معمولا بیشتر است و زمانی که این معاملات به مرحله تحویل فیزیکی کالا برسد، فرایند تحویل از کانال همین بازار خواهد بود.
به جز بورس کالا، بورس انرژی یا بازار مشتقات هم وجود دارند. می‌دانیم که حجم مشارکت در این بازارهای موازی در قیاس با بورس و فرابورس اندک است، اما در نهایت مشتریان این بازارهای چرا که به هر حال بازارهای موازی نیز مشتریان خود را داشته و باید سازوکاری برای تسهیل معاملات در آن‌ها فراهم شود. بیشتر کارگزاری‌ها در بازار سهام فعال هستند، لذا در صورتی‌که تمایل به حضور در بازارهای دیگر را دارید، باید در انتخاب کارگزاری دقت کنید تا بتوانید از خدمات بازارهای موازی نیز بهره‌مند شوید.
3- سامانه معاملات آنلاین مناسب
شاید نتوان به طور دقیق گفت که کدام مورد مهمترین معیار برای انتخاب بهترین کارگزاری بورس است. اما قطعا می‌توان گفت که داشتن یک سامانه معاملاتی آنلاین مناسب، مهمترین عاملی است که می‌تواند مشتریان یک کارگزاری را حفظ کند. چرا که بیشتر فعالان بورسی، احتمالا هر روز با سامانه آنلاین معاملات کار می‌کنند.
تصور کنید که شما قصد انجام معامله‌ای را دارید، اما به علت ضعف زیرساخت سامانه معاملات کارگزاری یا خدمات نامناسب شرکت ارائه دهنده سرویس به کارگزاری و قطعی‌های زیاد سیستم، در انجام معامله ناموفق شوید. در چنین شرایطی شما فرصت‌های جذاب زیادی را از دست خواهید داد.
یکی دیگر از نکات مهم درباره کیفیت سیستم‌های معاملات آنلاین، اطلاعاتی است که آن‌ها در اختیار شما قرار می‌دهند. ریز جزئیات و اطلاعات خرید و فروش روزانه هر سهم، مشاهده چارت سهام مختلف سهام، ابزارهای تحلیل تکنیکال، تابلو معاملات، اطلاعیه‌های سامانه کدال و … از جمله اطلاعاتی هستند که باید با کیفیت مناسب توسط سامانه‌های آنلاین در اختیار مشتری قرار گیرند.
4- پاسخگویی و پشتیبانی مناسب
شما به عنوان یک فعال بورسی قطعا در مواقعی نیاز به تماس یا مراجعه حضوری به کارگزاری را خواهید داشت. اهمیت زیادی دارد که کارگزاری‌ها با ارائه خدمات پشتیبانی مناسب، پاسخگوی نیازها و مشکلات مشتریان خود باشند.
5- خدمات آموزشی و مشاوره‌ای
سرمایه‌گذاری در بازار بورس از نظر مقدار مبلغ ورودی محدودیتی ندارد. این مساله در کنار سایر جذابیت‌های بازار سهام، باعث ورود افراد مختلفی به این حوزه شده است. افرادی که تعداد زیادی از آن‌ها دانش و تجربه کافی را ندارند. به همین دلیل کارگزاری‌ها خدمات آموزشی گوناگونی مانند کلاس‌های حضوری و مجازی، وبینارها، ویدئوهای آموزشی و جزوات را در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند. پس ارائه خدمات آموزشی مناسب به مشتریان، یکی از عواملی است که باید برای انتخاب بهترین کارگزاری بورس به آن توجه کرد.
6- خدمات سبدگردانی
کارگزاری‌ها در کنار خدمات اصلی خود، معمولا در زمینه‌های جانبی نیز فعالیت می‌کنند که طرح‌های سبدگردانی یکی از آن‌هاست. افرادی که دانش یا زمان کافی برای آموزش و سپس خرید و فروش شخصی را ندارند، معمولا به دنبال سبدگردانی می‌روند. این افراد با خرید طرح‌های سبدگردانی کارگزاری، می‌توانند مسئولیت سرمایه خود را به کارگزاری‌ها سپرده و از تجربه و نفوذ آن‌ها استفاده کنند. تنوع در طرح‌های سبدگردانی، سودآوری مناسب و قیمت پایین طرح، از جمله عواملی است که باید برای انتخاب بهترین کارگزاری بورس توسط افرادی که تمایل به استفاده از سبدگردانی دارند، مورد توجه قرار گیرد.
7- صندوق‌های سرمایه‌گذاری
افرادی که ریسک فعالیت در بورس را نمی‌پذیرند، می‌توانند از صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کنند. این صندوق‌ها به منظور جذب سرمایه این گونه افراد، تأسیس‌شده‌اند. بعضی صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای درآمد ثابت هستند، یعنی خرید واحدهای این صندوق‌ها بدون ریسک و دارای سود قطعی هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط هم وجود دارند که ارزش آن‌ها مانند سهام عادی دارای نوسان است. هر چه یک کارگزاری صندوق‌های قابل معامله متنوع‌تری داشته باشد، گزینه‌های جذاب بیشتری را برای مشتریان فراهم می‌کند.
8- تخفیف معاملاتی
همان گونه که پیش از این ذکر شد کارگزاران بابت ارائه خدمات، درصدی از مبلغ معامله را به عنوان کارمزد از مشتری دریافت می‌کنند. بعضی از کارگزاری‌ها به منظور افزایش جذابیت خدمات خود، مبلغ کارمزد را با تخفیف دریافت می‌کنند. بدیهی است که کم‌بودن کارمزد دریافتی توسط کارگزاری، یک فاکتور مثبت برای انتخاب بهترین کارگزاری بورس است.
9- ارائه اعتبارخرید و فروش به مشتریان
برخی از کارگزاری‌ها متناسب با گردش حساب یا مقدار سرمایه مشتریان خود، امکان خرید سهام با اعتبار را برای آن‌ها فراهم می‌کنند. برای مثال کارگزاری 50 میلیون تومان اعتبار در اختیار فرد می‌گذارد، اعتباری که قابل برداشت نیست و فقط برای خرید و فروش سهام مورد استفاده قرار می‌گیرد. مشتری در طول یک زمان مشخص (مثلا 1 ماه)، با این اعتبار خرید و فروش کرده و در پایان ماه مبلغ 50 میلیون تومان را با سودی اندک به کارگزاری برگشت داده و سود حاصل از معاملات به او تعلق خواهد داشت. قطعا این گزینه برای افرادی زیادی جذاب خواهد بود، این افراد ارائه اعتبارات را یک عامل اساسی در انتخاب بهترین کارگزاری بورس در نظر می‌گیرند.
سخن پایانی
با توجه به مطالب و معیارهایی که در مقاله حاضر ارائه شد، شما قادر خواهید بود انتخاب مناسب‌تری برای بهترین کارگزاری بورس داشته باشید. این نکته را به یاد داشته باشید که همیشه امکان تغییر کارگزاری وجود دارد، بنابراین اگر یک کارگزاری خدمات مناسبی ارائه نمی‌دهد، می‌توانید از طریق افتتاح حساب در یک کارگزاری دیگر، به کلی کارگزاری خود را عوض کنید.
