در اردیبهشت ماه سال جاری و پس از 15 سال صبر، بالاخره آزادسازی و فروش سهام عدالت کلید خورد. در شرایط اقتصادی فعلی کشور، این موضوع که ارزش سهام عدالت 500 هزار تومانی به حدود 18 میلیون تومان رسیده، برای دارندگان سهام عدالت خوشایند و جذاب بود. اما در کنار این جذابیت، سوالات و ابهامات زیادی درباره فرایند فروش و آزادسازی سهام عدالت نیز برای مردم ایجاد شد. در مقاله نحوه آزادسازی و فروش سهام عدالت به تفصیل درباره روش‌های مستقیم و غیر مستقیم مدیریت سهام عدالت صحبت کرده‌ایم. در مقاله مذکور مطرح شد که در روش غیر مستقیم، مدیریت سهام عدالت افراد به عهده شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی قرار خواهد گرفت. یکی از ابهامات دارندگان سهام عدالت همین شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی است که در این مقاله قصد داریم شما را با این شرکت‌ها آشنا کنیم، پس با ما همراه باشید.
مدیریت سهام عدالت
همان طور که اشاره شد، دو روش مستقیم و غیر مستقیم برای مدیریت و فروش سهام عدالت وجود دارد. در روش مستقیم، خود شخص سهامدار مسئولیت مدیریت سبد سهام عدالت خود را داراست، یعنی سبدی متشکل از حدود 36 سهم مختلف را در اختیار دارد. در این روش، سهامدار می‌تواند از طریق سامانه سهام عدالت کارگزاری‌ها، به تعداد دلخواه از هر کدام از این 36 سهم را به فروش برساند. البته در حال حاضر فقط اجازه فروش 60 درصد از کل سبد سهام عدالت وجود دارد.
در روش غیر مستقیم، کماکان شخص حقیقی مالک سهام عدالت است، ولی مدیریت آن در اختیار شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی خواهد بود. در حقیقت به جای این که سهامدار مالک سبدی متشکل از 36 سهم باشد، سهامدار شرکت سرمایه‌گذاری استان محل سکونت خود می‌شود.
نقش شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی در مدیریت سهام عدالت
سازوکاری که دولت و سازمان بورس برای مدیریت غیر مستقیم سهام عدالت در نظر گرفته‌اند، بدین ترتیب است که برای هر استان یک شرکت با نام سرمایه‌گذاری استانی تاسیس می‌شود. هر کدام از این شرکت‌ها وارد بازار بورس شده و سهام 36 شرکت موجود در سبد سهام عدالت را خریداری می‌کنند. حالا تمام افرادی که روش غیر مستقیم را برای مدیریت سهام عدالت انتخاب کرده‌اند، مالک بخشی از سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی می‌شوند. یعنی در این روش سهامدار به جای این که 36 سهام را به فروش برساند، باید سهام شرکت سرمایه‌گذاری استان خود را بفروشد.
برای مثال فرض کنید شما ساکن شهر رشت بوده و برای مدیریت سهام عدالت خود روش غیر مستقیم را انتخاب کرده‌اید. بدین ترتیب شما مالک بخشی از سهام شرکت سرمایه‌گذاری استان گیلان با نماد بورسی وسگیلا می‌شوید که خود این شرکت سهامدار 36 شرکت موجود در سبد سهام عدالت هست. حالا اگر شما تمایل به فروش سهام عدالت خود داشته باشید، باید آن مقداری از سهام شرکت وسیگلا که دارید را به فروش برسانید.
فروش سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی
تا بدین‌جا مشخص شد که علت تاسیس شرکت‌های سرمایه‌گذاری چیست و چرا حالا نام آن‌ها سر زبان‌ها افتاده است. اما پرسش اصلی کماکان پاسخ داده نشده است: برای فروش سهام عدالت در روش مدیریت غیر مستقیم، چکار باید کرد؟
در قسمت قبلی گفته شد که برای فروش سهام عدالت در روش غیر مستقیم، باید سهام شرکت سرمایه‌گذاری استان خود را بفروشید. برای این منظور در ابتدا لازم است که شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی وارد بازار بورس شوند. به عنوان مثال شرکت سرمایه‌گذاری استان خراسان جنوبی وارد بازار بورس شده و سهام آن با نماد وسخراج در حال خرید و فروش است. افراد ساکن استان خراسان جنوبی که روش غیر مستقیم را انتخاب کرده‌اند، برای فروش سهام عدالت، باید اقدام به فروش سهام وسخراج که مالک آن هستند بکنند. باید به این نکته اشاره کرد که سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی در بازار بورس مشابه سهم‌های عادی خرید و فروش می‌شوند. مثلا افرادی که ساکن استان خراسان جنوبی نیستند یا حتی افرادی که اصلا سهام عدالت ندارند نیز می‌توانند سهام وسخراج را خرید و فروش کنند.
برای این که شما بتوانید سهام عدالت خود را در روش غیر مستقیم به فروش برسانید، چند مورد لازم است:
- شما باید کد بورسی داشته باشید
- شرکت سرمایه‌گذاری استانی شما باید در بورس عرضه و در حال خرید و فروش باشد
بر این اساس تمام افرادی که روش غیر مستقیم را انتخاب کرده‌اند نیز، اگر تمایل به فروش سهام عدالت خود داشته باشند، باید در سامانه سجام ثبت نام و کد بورسی دریافت کنند. زمانی که سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی در بورس عرضه و قابل معامله شوند، سهامداران می‌توانند به مقدار مد نظر خود، سهام عدالت خود را در قالب سهام این شرکت‌ها به فروش رسانده و حتی در صورت تمایل به سرمایه‌گذاری بیشتر، مقدار بیشتری خریداری کنند.
مزایای داشتن سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی چیست؟
شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی موظف هستند که تمام امور مربوط به دریافت توزیع سود شرکت‌های موجود در سبد سهام عدالت را انجام دهند. ریسک از دست رفتن سرمایه در شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی اندک است، چرا که مدیریت سهام و معاملات در این شرکت‌ها توسط متخصصین و بر اساس اصول سرمایه‌گذاری است.
هم‌چنین ساختار شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی دولتی نیست و بر پایه مالکیت مردم است، چرا که مالکیت سهام عدالتی که دارایی این شرکت‌هاست، در اصل در اختیار مردم است. در روش غیر مستقیم مردم در انتخاب هیئت مدیره شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، در قالب یک سازوکار انتخابات دو مرحله‌ای، مشارکت خواهند داشت. بسیاری از کارشناسان به افرادی که دانش و تجربه کافی در مدیریت دارایی‌های بورسی را ندارند، توصیه به استفاده از روش غیر مستقیم می‌کنند.
لیست شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی
در جدول زیر لیست تمامی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی که مسئولیت مدیریت سهام عدالت مردم در روش غیر مستقیم را دارند، دیده می‌شوند. تا روز 25 شهریور سال جاری، بیست و پنج شرکت از مجموع 30 شرکت سرمایه‌گذاری استانی در بورس وارد شده‌اند. از این میان تنها شرکت‌های سرمایه‌گذاری استان‌های خراسان جنوبی با نماد وسخراج، خراسان شمالی با نماد وسخراش و قم با نماد وسقم به مرحله خرید و فروش در بازار بورس رسیده‌اند. طبق گفته دولت و سازمان بورس، به زودی این امکان برای تمام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی فراهم خواهد شد تا امکان فروش سهام عدالت برای سهامداران روش غیر مستقیم نیز مهیا شود.
سخن پایانی
هدف از نگارش مقاله حاضر، آشنایی با شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی و نقش آن‌ها در مدیریت سهام عدالت در روش غیر مستقیم است. فروش سهام عدالت در روش غیر مستقیم از طریق فروش سهام این شرکت‌ها قابل انجام است. از آنجایی که تا کنون فقط سه شرکت سرمایه‌گذاری استانی در بورس وارد شده‌اند، باید منتظر ماند تا پس از عرضه تمامی این شرکت‌ها در بازار بورس، امکان خرید و فروش سهام این شرکت‌ها و نیز فروش سهام عدالت، برای فعالان بورسی و دارندگان سهام عدالت فراهم شود.
