تعیین استراتژی معاملاتی مناسب باعث رهایی تحلیل‌گران از دغدغه تصمیم‌گیری‌های دشوار می‌شود. تحلیل‌گران بورسی از سیستم‌های معاملاتی گوناگونی استفاده می‌کنند که هدف از طراحی آن‌ها مدیریت سرمایه، چلوگیری از هیجانات و احساسات اشتباه، کنترل ریسک و در نهایت سودآوری بیشتر است. یکی از متداول‌ترین سیستم‌های معاملاتی در بورس‌های دنیا روش مارتینگل یا خرید پله‌ای در بورس است. در حقیقت پای این استراتژی از دنیای شرط‌بندی به معاملات بورسی باز شده و البته در حال حاضر جایگاه خود را در بازار سرمایه پیدا کرده است. در مقاله حاضر به معرفی روش مارتینگل و خرید پله‌ای در بورس پرداخته می‌شود.
روش مارتینگل چیست؟
در ابتدا بهتر است توضیح مختصری درباره تاریخچه روش مارتینگل ارائه شود: این روش برای نخستین بار به وسیله پیتر لوی فرانسوی در قرن ۱۸ معرفی شد و با گذر زمان افراد دیگری به بهینه‌سازی آن اقدام کردند. مبنای روش مارتینگل قوانین ریاضی و احتمالات بوده و یک استراتژی برای کسب سود به حساب می‌آید.
سیستم مارتینگل اساس بر قوانین احتمال استوار بوده و رویکرد اصلی آن بازگشت به میانگین است. فرایندی که فعالان بازار بورس از آن با نام “میانگین کم کردن” یاد کرده و مبنای روش خرید پله‌ای است. اساسا این روش نیازمند سرمایه اولیه بالایی است و در صورت عدم وجود این پشتوانه، احتمال زیان‌آوری بالا خواهد بود. در حال حاضر تعداد زیادی از تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران بازار بورس در دنیا، بازار سهام، روش مارتینگل را در استراتژی معاملاتی خود استفاده می‌کنند.
سیستم معاملاتی مارتینگل چگونه کار می‌کند؟
به طور کلی روش مارتینگل به داشتن ریسک بالا مشهور است، اما با بهینه‌سازی و استفاده منطقی از آن، می‌توان احتمال موفقیت را بالا برده و به بازدهی 100% نزدیک شد. همان طور که گفته شد، خواستگاه روش مارتینگل، دنیای شرط‌بندی است.
در شرط‌بندی با این روش، شما باید میزان مبلغ شرط را در هر مرحله دو برابر مرحله قبل قرار دهید. در صورت باخت هم شما باید آن قدر بازی را ادامه دهید تا بالاخره شرط را ببرید، زیرا از دید تئوری احتمال اگر به دفعات کافی بازی کنید، بالاخره یک بار بازی را خواهید برد. در این حالت چون در هر مرتبه مقدار شرط را دو برابر کرده‌اید، با همان یک مرتبه برد سود هنگفتی خواهید نمود. همین قواعد بازی است که باعث می‌شود تا روش مارتینگل نیاز به سرمایه اولیه بالایی داشته باشد.
روش مارتینگل در معاملات بورس چگونه به کار می‌رود؟
بر اساس روش مارتینگل و سیستم دو برابر کردن در هر مرتبه، خرید سهام باید در چند مرحله انجام شود، به طوری که سرمایه اختصاص یافته در هر مرحله دو برابر نوبت قبل باشد. در این روش سرمایه‌گذار باید سرمایه اولیه خود را به قسمت‌های نابرابر تقسیم کرده و در هر نوبت بخشی از آن را وارد چرخه خرید سهام کند.
فرض کنید شما 1000 عدد از یک سهم 1000 تومانی را خریداری کرده‌اید. اگر پس از خرید شما قیمت سهام به 950 تومان افت کند، طبق روش مارتینگل باید خرید در پله دوم را انجام دهید. در پله دوم حجم خرید شما باید دو برابر باشد، یعنی به جای 1000 سهم، باید 2000 سهم خریداری کنید. در این شرایط شما 1000 سهم 1000 تومانی و 2000 سهم 950 تومانی خریداری کرده‌اید، یعنی در حقیقت شما 3000 سهم با میانگین قیمت 967 تومان خریده‌اید. با این روش شما میانگین قیمت خرید خود را کاهش داده و از ضرر خود می‌کاهید.
اگر در روز بعد قیمت سهم با ۵% کاهش به 902 تومان برسد، شما باید ۴۰۰۰ سهم دیگر خریده و میانگین خود را به ۹۳۰ تومان برسانید. در صورتی که روز بعد سهم با ۵% صعود همراه شود، قیمت آن به 976 تومان می‌رسد، در حالی که میانگین قیمت شما 930 تومان است، یعنی شما خود به خود در سود قرار گرفته‌اید. اما اگر تمام سرمایه خود را در همان پله اول و با قیمت ۱۰۰۰ تومان خرید کرده بودید، الان با 24 درصد ضرر مواجه می‌شدید.
در بورس ایران، به روش مارتینگل خرید پله‌ای گفته می‌شود. البته رویکرد دو برابر کردن حجم خرید در هر نوبت معمولا رعایت نمی‌شود، چرا که نیازمند سرمایه بالایی است. اما سرمایه‌گذاران ار خرید پله‌ای برای میانگین کم کردن یا کاهش قیمت سربه‌سر استفاده می‌کنند.
مزیت روش مارتینگل
کاربرد اصلی روش مارتینگل یا خرید پله‌ای، مربوط به زمانی است که شما از افزایش قیمت سهم در روزهای آینده اطمینان ندارید. با استفاده از این روش، شما به جای صبر برای بازگشت قیمت سهم به قیمت خرید و رسیدن به سود، با کم کردن میانگین، زودتر و البته بیشتر به سود خواهید رسید. با خریده پله‌ای و کم کردن میانگین شما می‌توانید با استفاده از روند کاهشی قیمت سهم، در نهایت به سود بالاتری برسید. تحلیل درست، استراتژی مناسب و اختصاص سرمایه کافی در روش مارتینگل، به شما کمک می‌کند تا از افت قیمت سهام هم سودآوری کنید.
مشکل روش مارتینگل
در مثالی که بالا زده شد، شما پس از دو روز ضرر کردن، به سود رسیدید. ابهام بزرگی که در مورد روش مارتینگل مطرح می‌شود این است که اگر تعداد روزهای منفی سهم خیلی زیاد شد و شما دیگر سرمایه‌ای برای خرید دو برابر در روز جدید نداشتید، تکلیف چیست؟ در حقیقت روش مارتینگل سرمایه فرد را بی‌نهایت در نظر می‌گیرد، با فرض بی‌نهایت بودن سرمایه نهایتا شما یک روز به سود خواهید رسید. اما حقیقت آن است که سرمایه ما بی‌نهایت نیست و احتمالا با چند مرتبه تکرار این روش، سرمایه به اتمام می‌رسد.
به علت همین مشکل است که معمولا افراد روش مارتینگل را به صورت روزانه به کار نمی‌برند و صرف نظر از این که سهم چند روز نزولی باشد، در دو یا سه مرحله اقدام به کاهش میانگین می‌کنند. هم‌چنین قرار دادن حد ضرر می‌تواند این مشکل روش مارتینگل را از بین ببرد. در صورتی که شما بر اساس استراتژی معاملاتی خود حد ضرر تعیین کرده باشید، باید با رسیدن به آن از سهم خارج شوید. در این صورت روش مارتینگل مقدار ضرر شما را قبل از خروج کاهش داده است.
بهبود روش مارتینگل
همان طور که گفته شد، روش مارتینگل توسط افراد مختلفی بهینه‌سازی شده و اصلاحاتی به منظور رفع مشکلات آن، انجام شده است. یکی از این اصلاحات، کاهش تعداد مراحل خرید است. یکی از این روش‌های اصلاح شده، تقسیم کل سرمایه به 15 قسمت و انجام خرید در 4 مرحله است. در این روش اعداد ۱، ۲، ۴ و ۸ به عنوان ضرایب مارتینگل در نظر گرفته می‌شوند.
برای مثال اگر بخواهید ۱۵۰ میلیون تومان سهام بخرید، در پله اول ۱۰ میلیون و در پله دوم 20 میلیون تومان خریداری می‌کنید. با 40 میلیون خرید در پله سوم و 80 میلیون خرید در پله چهارم، شما تمام 150 میلیون تومان را بر اساس ضرایب مارتینگل وارد سهم کرده‌اید. بدین ترتیب اگر طی این مدت روند قیمت سهم نزولی بوده باشد، شما به سه مرتبه کاهش میانگین میزان ضرر خود را کاهش داده‌اید و امیدوار خواهید بود تا با یک صعود جزئی به سود برسید.
کلام آخر
بر اساس اطلاعاتی که ارائه شد، می‌توان مارتینگل را یک روش قابل توجه خرید سهام در نظر گرفت. استفاده از روش مارتینگل یا خرید پله‌ای در بورس باعث می‌شود شما از ضررهای احتمالی در امان بوده و زودتر به سودآوری برسید. استفاده از روش‌های اصلاحی مارتینگل می‌تواند تا حدودی از مشکل نیاز به سرمایه زیاد در این روش بکاهد. اما در نهایت مهم این است که شما سهام درستی را برای خرید پله‌ای انتخاب کرده باشید. اگر تحلیل تکنیکال و بنیادی شما از صعود سهم در آینده درست باشد، خرید پله‌ای به روش مارتینگل اصلاح شده، می‌تواند استراتژی سودآوری برای معاملات شما باشد.
