در این مقاله می‌خواهیم به یکی از استراتژی‌های مطرح برای سودآوری در بورس بپردازیم. می‌دانیم که قیمت سهام بورس متناسب با وضعیت بازار، اخبار سیاسی و اقتصادی و شرایط شرکت‌ها و صنایع، به طور پیوسته در حال تغییر است که به این تغییرات قیمت، نوسان گفته می‌شود. افرادی هستند که بر اساس تحلیل بنیادی و با رویکرد درازمدت، سهمی ارزنده را شناسایی کرده و بی توجه به این نوسانات مقطعی قیمت، سهم را برای اهداف طولانی خرید و نگهداری می‌کنند. اما بسیاری از افراد هم هستند که با استفاده از تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی، از نوسانات قیمت سهام برای سودآوری بهره می‌برند. نوسانگیری در بورس به معنای به کسب سود از نوسانات مقطعی قیمت سهام است که یک استراتژی بسیار محبوب و پر کاربرد به شمار می‌آید. به همین دلیل در این مقاله قصد داریم با نوسانگیری در بورس آشنا شویم، پس با ما همراه باشید.
تعریف نوسانگیری در بورس
استفاده از نوسان‌های مقطعی قیمت سهام، یک تکنیک شناخته‌شده و متداول برای کسب سود است. اگر شما بتوانید سهمی را در کف نوسان خریداری کرده و در سقف آن به فروش برسانید، کسب سود خواهید کرد. به این فرایند نوسانگیری گفته می‌شود.
نوسانگیران نقش مهمی در بازار سرمایه داشته و بخشی از نقد شوندگی و شناوری هر سهم را بر عهده دارند. چرا که تعداد معاملات نوسانگیران بسیار بیشتر از سهامداران بنیادی و بلندمدت است، به همین دلیل نوسانگیران حجم معاملات سهام را افزایش می‌دهند. پس نوسانگیران جزئی از بازار بورس بوده و در حد خود نقش مهمی را ایفا می‌کنند.
سازوکار نوسانگیری در بورس چیست؟
به طور کلی کسب سود از طریق نوسانگیری در بازار بورس نیازمند دانش و تجربه است. بسیاری نوسانگیری را معادل خرید و فروش سهام بر اساس تحلیل تکنیکال می‌دانند، اما این باور به طور کامل درست نیست. چرا که نوسانگیر موفق باید علاوه بر تحلیل تکنیکال، تسلط نسبی به ابزار تابلوخوانی نیز داشته باشد.
در مقاله مقایسه تحلیل تکنیکال و بنیادی بیان شد که تحلیل تکنیکال روشی به نسبت ساده بوده و با آموزش اولیه برای همه افراد قابل استفاده است. در حالی که تابلوخوانی فرایندی پیچیده‌تر و نیازمند تجربه فراوان است و پیش‌بینی روند قیمتی سهام بر اساس تحرکات تابلو معاملات می‌تواند گمراه‌کننده باشد. پس اگر به دنبال سودآوری با روش نوسانگیری در بورس هستید، باید دانش و تجربه کافی را در تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی به دست آورید. در غیر این صورت با خطر از دست رفتن سرمایه به علت تعداد بالای معاملات اشتباه، مواجه خواهید بود.
به طور کلی نوسانگیران در دو گروه تقسیم می‌شوند:
1- موج‌سازان:
این افراد دارای منابع مالی قابل توجه هستند و با ورود به یک سهم خاص، موج صعودی قیمت در آن را آغاز می‌کنند. به طور کلی سهامداران حقوقی و بازیگران بازار را در گروه موج‌سازان بورس طبقه‌بندی می‌شوند. این افراد ابتدا در چند مرحله اقدام به خرید سهم در حجم قابل توجه می‌کنند، ورود پول این افراد به سهم منجر به جلب توجه سایر سرمایه‌گذاران می‌شود.
به طور همزمان این افراد که معمولا قدرت نرم هم دارند، شروع به تبلیغ سهم در کانال‌های مختلفی مانند کارگزاری‌ها و شبکه‌های اجتماعی کرده و توجه گروه بیشتری را به سهم جلب می‌کنند. با ایجاد جو مثبت، افراد جدید نیز به سهم وارد شده و در نهایت صف خرید در سهم تشکیل می‌گردد. این افراد جدید همان گروه دوم نوسانگیران هستند که به آن‌ها موج‌سوار گفته می‌شود.
3- موج‌سواران
پس از ایجاد جو مثبت و صعودی اولیه در سهم، گروه دوم نوسانگیران یا همان موج‌سواران وارد بازی می‌شوند. این افراد توان ایجاد روند صعودی در سهام را ندارند، اما از طریق تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی، سهامی که توسط موج‌سازان وارد روند صعودی شده را شناسایی و خریداری می‌کنند. وقتی تعداد زیادی از این افراد خرید می‌کنند، روند صعودی سهم حمایت شده و صف خرید تشکیل می‌گردد. در حقیقت می‌توان گفت که موج‌سازان نوسانگیران کلان و موج‌سواران نوسانگیران خرد بازار بورس هستند.
این روند مثبت که بر اثر ورود نوسانگیران به صورت مقطعی آغاز شده است، با فروش سهم توسط گروه اول، به پایان می‌رسد. این که گروه اول چه زمانی تصمیم به خروج از سهم بگیرند، به استراتژی معاملاتی و اهداف آن‌ها بستگی دارد. اما نوسانگیران خرد باید از دانش تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی مناسبی برخوردار باشند، بدین ترتیب می‌توانند با فاصله زمانی مناسب از نوسانگیران کلان از سهم خارج شده و سود مد نظر خود را کسب کنند.
نکات مهم برای نوسانگیری در بورس
شناسایی سهام مناسب برای استراتژی نوسانگیری در بورس، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اگر هدف شما خرید سهام با رویکرد دراز مدت و بنیادی باشد، پارامترهایی که برای انتخاب سهم باید مد نظر داشته باشید، به کلی متفاوت هستند. گزارش‌های سامانه کدال و پارمترهایی مانند نسبت pe سهام و گروه آن، در انتخاب سهام بنیادی موثر هستند. اما برای نوسانگیری داستان به کلی متفاوت است که در ادامه نکاتی که برای نوسانگیری در بورس مهم هستند را ارائه می‌کنیم:
1- به تحلیل بنیادی سهم توجه نکنید
اگر به نیت نوسانگیری و کسب سود حداقلی و سریع سهمی را می‌خرید، ارزندگی و بنیان سهم نباید آن چنان مورد توجه قرار بگیرد. بسیار متداول است که نوسانگیران با ورود به سهم‌هایی با ریسک بالا و ارزندگی پایین و حتی حباب قیمتی، سودهای فراوانی را کسب می‌کنند. پس بدون توجه به پارامترهای تحلیل بنیادی، باید بر اساس نمودار تکنیکال و شرایط تابلوی معاملات سهم، اقدام به خرید و فروش کنید.
2- نزدیک حمایت بخرید و نزدیک مقاومت بفروشید
قبلا درباره اهمیت تحلیل تکنیکال در نوسانگیری صحبت کردیم. تحلیل تکنیکال دارای ابزارهای مختلفی است: خطوط روند، الگوها، اندیکاتورها و سطوح فیبوناچی از جمله ابزارهای تحلیل تکنیکال هستند. اما شاید بتوان گفت که مهم‌ترین خروجی تحلیل تکنیکال، شناسایی سطوح حمایت و مقاومت در نمودار سهام مختلف است. قبلا در مقاله مفهوم حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال با این مفاهیم آشنا شده‌ایم، اما به طور خلاصه سطوح حمایت، محدوده قیمتی است که روند نزولی سهم رو به اتمام بوده و معمولا صعود آغاز می‌شود. سطوح مقاومت هم به معنی اتمام روند صعودی بوده و کاهش قیمت را در پی دارد.
با این توضیح می‌توان گفت که سطوح حمایت و مقاومت، در حقیقت تعیین کننده بازه نوسان قیمت سهام است. پس اگر معامله‌گری بتواند این سطوح را به طور صحیح شناسایی کند، می‌تواند سهم را در حمایت خریده و در مقاومت به فروش برساند. تعیین سطوح حمایتی و مقاومتی، یکی از پارامترهای اساسی برای نوسانگیری موفق در بورس هستند، اما تعیین درست این سطوح نیازمند تجربه و دانش کافی در تحلیل تکنیکال است. پس آموزش بورس با رویکرد تکنیکال، برای نوسانگیری ضروری است.
3- شناوری خیلی بالا یا خیلی پایین برای نوسانگیری مناسب نیست
شناوری هر سهم بخشی از سهام شرکت است که در آستانه عرضه بوده و برای ورود به چرخه خرید و فروش آماده است. در یک تعریف ساده می‌توان گفت که هرچه شناوری سهام بالاتر باشد، سرمایه بیشتری برای افزایش قیمت آن مورد نیاز است. به عبارت دیگر، وقتی که تعداد برگه سهم بیشتری برای عرضه آماده باشند، افزایش قیمت سهام سخت‌تر خواهد بود. چرا که با کمی افزایش قیمت، عده‌ای با ذخیره سود از سهم خارج می‌شوند و در این شرایط پیروز شدن تقاضا بر عرضه دشوارتر است. به همین دلیل سهام دارای شناوری بالا، خیلی مورد توجه نوسانگیران نیستند.
هم‌چنین اگر شناوری سهام پایین باشد، بدین معنی است که بخش بیشتری از سهام شرکت در اختیار سهامداران عمده و درصدی است. بسیاری از سهامدارن درصدی دارای رویکرد بلند مدت هستند و توجهی به نوسانات کوتاه مدت ندارند. پس به طور کلی سهامی که دارای شناوری متعادلی هستند، برای نوسانگیری در بورس جذابیت بیشتری دارند.
4- به حجم مبنا توجه کنید
به طور کلی این که مقدار حجم مبنا چقدر باشد، خیلی از منظر نوسانگیری اهمیت ندارد، مهم آن است که سهامی که قرار است با هدف نوسانگیری خریداری شود، باید توانایی پر کردن حجم مبنا خود را داشته باشد. چرا که پر نشدن حجم مبنا، سرعت افزایش قیمت سهام را کاهش می‌دهد.
رابطه مهمی نیز بین شناوری سهم و حجم مبنا وجود دارد، بدین ترتیب که اگر شناوری سهم کم باشد در پر کردن حجم مبنا به مشکل بر می‌خورد. پس شناوری مناسب و توانایی پر کردن حجم مبنا، برای نوسانگیری در بورس اهمیت دارند.
5- توجه به شرایط و جو بازار مهم است
در بسیاری از مواقع اخبار و جو بازار می‌توانند سیگنال مناسبی برای نوسانگیری صادر کنند. گاهی مشاهده می‌کنید که انتشار یک خبر مثبت یا منفی می‌تواند روندهای صعودی یا نزولی را در سهام یک گروه ایجاد کند. بهترین نمونه برای مساله، نوسانات قیمتی سهام گروه پالایشی در تابستان 99 است. انتشار خبر عرضه صندوق ETF دوم (دارا دوم) که متشکل از نمادهای بزرگ گروه پالایشی بود (شپنا، شبندر، شتران و شبریز) باعث رشد شدید این چهار سهم و جذابیت آن‌ها برای نوسانگیران شد. علی رغم این که تاثیر انتشار اخبار در نمودار تکنیکال و تابلوی معاملات نیز دیده خواهد شد، اما توجه به اخبار می‌تواند سرعت تصمیم‌گیری مناسب را بالاتر ببرد.
6- حد ضرر و حد سود تعیین کنید و به آن پایبند باشید
تمام فعالان و با تجربه‌های بازار بورس، به اهمیت طراحی استراتژی مناسب و پایبندی به آن اذعان دارند. در مقاله روانشناسی بازار بورس و تاثیر آن بر رفتار معامله‌گران بررسی کردیم که کنترل احساسات و هیجانات ناشی از افزایش و کاهش قیمت سهام ضروری است. نکته مهم آن است که بروز این هیجانات در روش نوسانگیری بیشتر بوده و کنترل آن ضروری‌تر است. تعیین حد سود و حد ضرر، یکی از مهم‌ترین ابزارهایی است که برای کنترل هیجانات و احساسات در نوسانگیری در دسترس است. معامله‌گران باید بر اساس استراتژی نوسانگیری خود، برای هر خرید، یک حد ضرر و یک حد سود تعیین کنند.
ممکن است شما سهمی را به نیت نوسانگیری بخرید و بر خلاف تحلیل شما، شروع به کاهش قیمت کند (چرا که خطا در تحلیل اجتناب ناپذیر است). حد ضرر قیمتی را تعیین می‌کند که اگر سهام شما تا آن قیمت نزول کرد، باید آن را به فروش برسانید. طمع نکردن و پایبندی به حد ضرر، می‌تواند سرمایه شما را از ضررهای بزرگ‌تر در امان نگه دارد.
حد سود نیز تعیین می‌کند که شما تا چند درصد سود یا تا چه قیمتی همراه سهام باقی خواهید ماند. بسیار مهم است که اگر شما سهمی را با هدف نوسانگیری خریدید و قیمت آن بالا رفت، پس از رسیدن به حد سود خود، سهم را بفروشید. طمع کسب سود بیشتر، ممکن است باعث از دست رفتن سود شما و یا حتی ضرر شود.
آیا نوسانگیری در بورس بهترین روش سرمایه‌گذاری است؟
حقیقت این است که نمی‌توان به این سوال پاسخ دقیقی داد. حتی بسیاری از افراد موفق در بازار سرمایه، معتقدند که خرید و فروش‌های کوتاه‌مدت یا همان نوسانگیری، هیچ گاه سودآوری معاملات بلند مدت و بنیادی را ندارند. اما به نظر می‌رسد که بهترین پاسخ به این پرسش این باشد که مناسب‌ترین روش برای سرمایه‌گذاری در بورس، باید بر اساس شخصیت‌شناسی شما تعیین شود. به همین دلیل است که طراحی استراتژی معاملاتی مبتنی بر شخصیت‌شناسی، برای فعالیت در بورس ضروری است.
افرادی هستند که صرفا با نوسانگیری یا صرفا با تحلیل بنیادی و درازمدت در بازار بورس موفق بوده‌اند. حتی استراتژی ترکیبی و طراحی پرتفوی منطعف نیز کارآمد است، یعنی سرمایه‌گذار بخشی از سبد خود را به سهام بنیادی و بخشی را به نوسانگیری اختصاص دهد.
سخن پایانی
انتخاب یک استراتژی معاملاتی، کاملا شخصی و متناسب با روانشناسی معاملاتی فرد است. هر روش و استراتژی خرید و فروشی که اتخاذ کنید، می‌تواند معایب و محاسن خود را داشته باشد. نوسانگیری در بورس با توجه به پتانسیل سودآوری در کوتاه‌مدت، جذابیت بالاتری دارد و در عین حال ریسک معاملاتی بالاتر و اضطراب بیشتری را نیز در پی خواهد داشت.
هم‌چنین نیاز به دانش تحلیل تکنیکال و تابلوخوانی نیز پیش‌زمینه‌ای با اهمیت برای نوسانگیری موفق در بورس است. در نهایت توصیه می‌شود که اگر شخصیت‌شناسی معاملاتی شما به سیستم نوسانگیری نزدیک است، با کسب دانش کافی، طراحی استراتژی مناسب و تعیین حد ضرر و حد سود، به خرید و فروش‌های نوسانی بپردازید.
