مدت زیادی از قدمت بازار ارزهای دیجیتال یا همان کریپتوکارنسی‌ها (crypto currency) نمی‌گذرد، اما این بازارها در همین مدت کوتاه توانسته‌اند سرمایه‌گذاران زیادی را به سمت خود جلب کنند. روند صعودی بیت کوین به عنوان پادشاه ارزهای دیجیتال، موجب گرفتن گارد صعودی و رشد بی سابقه این بازار شد. به گونه‌ای که قیمت بیت کوین از حوالی 3 هزار دلار در اوایل سال 2020 به حدود 65 هزار دلار در سال 2021 رسید. رشد‌های سنگین این بازار روند خروج پول از بازار بورس ایران را سرعت بخشید چرا که سرمایه‌گذاران برای جبران ضررهای خود در بورس، بازار بهتری از ارزهای دیجیتال پیدا نکردند. قبلا در مقاله بیت کوین یا سهام در مورد ریسک‌های سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها و بازار بورس توضیح داده‌ایم اما در این مقاله قصد داریم به تفاوت‌های اساسی این بازارها با هم بپردازیم.
1-تاثیری پذیری نسبت به متغیرهای سیاسی، اقتصادی
ارزهای دیجیتال توسط هیچ نهاد و دولتی کنترل و مدیریت نمی‌شوند و در حقیقت این کاربران شبکه‌ی بلاکچین هستند که بر تولید و نقل و انتقالات ارزهای دیجیتال نظارت می‌کنند. به همین خاطر رمزارزها، دارایی‌های غیرمتمرکزی هستند که به جای خاصی تعلق ندارند که به واسطه‌ی تغییرات سیاسی و اقتصادی آن نهاد یا کشور دچار نوسان شوند.. اما این ویژگی بدین معنی نیست که هیچ عامل خارجی بر بازار آنها اثر نمی‌گذارد، بلکه برعکس حتی یک توئیت نیز می‌تواند در رشد یا ریزش ناگهانی آنها تاثیر بسزایی داشته باشد. پس اولین تفاوت بازار رمزارزها و بورس اوراق بهادار این است که بورس به سیاست‌ها، اوضاع اقتصادی، سیاسی و قوانین سازمان و کشوری که آن را اداره می‌کند وابسته است اما بازار رمزارزها را تنها عرضه و تقاضا و اخبار بنیادی تحت تاثیر قرار می‌دهند.
2- زمان کاری
مهمترین تفاوت بازار بورس با بازار رمزارزها، ساعت کاری محدود بازار بورس است. ساعت کاری بورس ایران از ساعت 9 صبح تا 12:30 بعدازظهر است که روزهای پنجشنبه و جمعه نیز بازار بورس فعالیتی ندارد. اما در بازار ارزهای دیجیتال فضا کاملا متفاوت است چرا که شما می‌توانید 7 روز هفته و به صورت 24 ساعته به خرید و فروش ارزهای دیجیتال مشغول باشید. یکی از نکات مثبت بازار رمزارزها نسبت به بازار بورس، زمان کاری مناسب این بازار است. همین امر قابلیت نقدشوندگی بالاتر را به سرمایه‌گذاران می‌دهد چرا که سرمایه‌گذار می‌تواند در هر ساعت از شبانه روز با فروش داراییش، پول خود را از بازار خارج کند ولی در بازار بورس شما باید حداقل یک روز برای باز شدن مجدد بازار صبر کنید.
3-کارمزد معاملات
کارمزد معاملات رمزارزها نسبت به کارمزد اوراق بهادار در بورس به مراتب کمتر است.در بورس ایران کارمزد معاملات اوراق بهادار بورس 1/35 درصد است ولی در اکثر صرافی‌های آنلاین کارمزد معاملات رمزارزها حدود 0/5 درصد است. این موضوع زمانی خودش را نشان می‌دهد که شخصی بخواهد حجم زیادی از معامله را انجام دهد. البته گفتن این موضوع نیز خالی از لطف نیست که میزان کارمزد تمام رمزارزها یکسان نیست و از طرفی میزان کارمزد نیز در صرافی‌های مختلف ارائه کننده ارز دیجیتال تفاوت دارد. به عنوان مثال رمزارزهایی که در بورس‌های جهان به عنوان CFD (Contract For Differences) معامله می‌شوند، تابع قوانین و مقررات آن بروکر و نوع حسابی هستند که به این دارایی‌ها اختصاص پیدا می‌کند، که بیشتر از کارمزد صرافی می‌باشد.
4- دامنه نوسان
یکی از تفاوت‌های بزرگ بازار بورس ایران با بازار رمزارزها محدود بودن دامنه نوسان است. در بازار بورس ایران قیمت در بازه‌ی مثبت و منفی 5 در نوسان است ولی بازار رمزارزها چیزی به نام دامنه نوسان وجود ندارد. این ویژگی بازار رمزارزها ریسک بازار را نسبت به بازار بورس بالاتر برده است اما باید به این نکته توجه کنید که همین نبود دامنه نوسان نقدشوندگی را به شدت افزایش می‌شود. این در حالی است که شما در بورس ایران ممکن است چندین روز منتظر خرید یا فروش سهم خود در صف خرید یا فروش بمانید. اما بازار کریپتوکارنسی بهشت افراد آموزش دیده و برزخ افرادی هست که بدون آموزش وارد این بازار می شوند.
5- سود نقدی یا DPS
یکی از عیوب بازار رمزارزها نسبت به بازار بورس ایران، عدم تقسیم سود نقدی است. یکی از مواردی که همیشه برای سرمایه‌گذاران بورس مهم است میزان تقسیم سود نقدی در مجامع عمومی سالیانه است ولی این مورد در بازار رمزارزها معنی ندارد چرا که رمزارزها نوعی پول به حساب می‌آیند و تفاوت بنیادی با سهام در ارزش و نوع کارکرد دارند، به همین خاطر به آنها چیزی به نام سود نقدی که در ازای مالکیت هر ورق سهام و آن هم بعد از تصویب در مجمع عمومی سالیانه، تعلق نمی‌گیرد.
6- بازار دو طرفه
در بازار بورس ایران چیزی به نام فروش تعهدی یا بازار دوطرفه وجود ندارد به عبارت دیگر شما نمی‌توانید از روند نزولی بازار نیز سودی بگیرید و تنها در روند صعودی می‌توانید سرمایه خود را افزایش دهید. اما در بازارهای ارز دیجیتال اینگونه نیست. همانطور که شما می‌توانید در روند صعودی از بازار سود بگیرید در روند نزولی نیز با پیش بینی دقیق می‌توانید سود مناسبی از بازار ارز دیجیتال بگیرید. در مقاله فروش تعهدی و بازار دو طرفه چه مزایایی دارد به طور کامل یه این موضوع پرداختیم که می‌توانید برای مطالعه به آن مقاله رجوع کنید.
7- حق مالکیت
در بازار بورس ایران وقتی شما سهمی را خریداری می‌کنید در واقع مالکیت بخشی از شرکت را در اختیار گرفتید اما در بازار ارزهای دیجیتال حق مالکیت معنا ندارد و شما اگر ارز دیجیتالی را خریداری کنید تنها مالک ارز دیجیتال خود هستید. در واقع در بازار ارزهای دیجیتال شرکتی وجود ندارد که شما بخواهید مالک آن شوید.
8- قانونی بودن
یکی از تفاوت‌های بزرگ بازار بورس و بازار رمزارزها قانونی بودن بازار بورس و خرید و فروش سهم‌های زیر مجموعه این بازار است چیزی که در بازار رمزارزها وجود ندارد و همین امر ریسک سرمایه‌گذاری در این بازار را به شدت افزایش می‌دهد. بازار ارزهای دیجیتال کماکان با مشکلات قانون‌گذاری دست به گریبان است و دولت‌هایی زیادی خرید و فروش رمزارزها را ممنوع اعلام کرده‌اند و چه بسا به زودی کشورهای دیگر نیز دست به این اقدام بزنند.
کلام آخر
در این مقاله با تفاوت‌های اساسی رمزارزها با سایر دارایی‌های قابل معامله در بورس آشنایی پیدا کردید اما باید به این نکته توجه داشته باشید که ارزهای دیجیتال رقیب سرسخت پول‌های کاغذی نظیر یورو و دلار هستند و به همین دلیل دولت‌ها آنها را به عنوان یک تهدید برای منافع و اقتصاد خود به حساب می‌آورند به همین سبب ممکن است با اتخاذ سیاست‌ها و وضع قوانینی جلوی پیشرفت، خرید و فروش و سرمایه‌گذاری روی آنها را بگیرند. از این بابت باید در سرمایه‌گذاری روی آنها احتیاط بیشتری را لحاظ کنید.
با وجود بعضی صرافے ہا و افراد سودجو مالکین بسیار دشوار و سخت بہ دارای خود مصلت ہستن