اگر پیگیر اخبار بازار سرمایه و یا در حال آموزش بورس باشید، احتمالا با عباراتی مانند اصلاح بازار یا اصلاح شاخص مواجه شده‌اید. در این مقاله قصد داریم به معرفی مفهوم اصلاح بازار در بورس بپردازیم. در باور عمومی اصلاح شاحص زمانی اتفاق می‌افتد که شاخص بورس یا قیمت سهام پس از یک روند صعودی، به طور موقتی دچار افت قیمت شود. ،البته این باور عمومی درست است، اما تعریف کامل‌تر اصلاح بازار بدین ترتیب است:
اصلاح بازار عبارت است از روندی که قسمتی از روند اصلی حرکت بازار را خنثی می‌کند.
با توجه به این تعریف کوتاه، می‌توان دریافت که باور عمومی درباره مفهوم اصلاح بازار درست است، فقط کامل نیست. به طور کلی زمانی که سهامی در حال طی کردن یک روند صعودی یا نزولی است، در اکثر مواقع این روند یک طرفه نیست. بدین معنی که قیمت سهام در حین حرکت در یک روند مشخص، گاهی تغییر جهت داده و بخشی از روند طی شده را بازمی‌گردد. اصلاح قیمت سهام در روندهای صعودی و نزولی را می‌توان در تصویر زیر به خوبی مشاهده نمود.
علت اصلاح بازار چیست؟
هنگامی که بازار احساس کند قیمت سهام یا شاخص بورس به اندازه کافی یا بیش از اندازه منطقی رشد کرده، بسیاری از سهامداران حقیقی و حقوقی شروع به فروش سهام خود می‌کنند تا بخشی از سود خود را ذخیره کنند. زمانی که تعداد سفارش‌های فروش ثبت شده در این شرایط افزایش پیدا کند، حجم عرضه از تقاضا بیشتر شده و قیمت سهام افت پیدا می‌کند. در این شرایط اصلاح قیمت در سهم انجام می‌گیرد. در مورد شاخص نیز شرایط به همین ترتیب است. بر اساس همین استدلالی که بیان شد، شاخص بورس نیز در حین روند افزایشی خود، بخشی از روند را اصلاح می‌کند.
در مورد روند نزولی نیز همین طور است، اگر قیمت سهام به صورت یک طرفه در حال افت باشد، احتمالا تعدادی از سرمایه‌گذاران بورسی با این تصور که سهم را ارزان بخرند تا از گران شدن آن سود کنند، شروع به ثبت سفارش‌های خرید می‌کنند. با افزایش تعداد سفارش‌های خرید، حجم تقاضا بیشتر شده و قیمت سهام بالا می‌رود. اما پس از مدتی تمایل فروشندگان به خروج از سهم مجددا افزایش می‌یابد، به طوری حجم تقاضای ایجاد شده توسط خریداران در برابر حجم عرضه فروشندگان، قدرت خود را از دست می‌دهد. در این حالت افزایش قیمت موقتی ایجاد شده به اتمام رسیده و روند نزولی اصلی ادامه پیدا می‌کند.
اصلاح بازار پس از شکست حمایت و مقاومت
همان طور که در مقاله معرفی حمایت و مقاومت بیان شد، شکست سطوح حمایتی و مقاومتی معمولا نشان‌دهنده ادامه یک روند هستند که متناسب با این که سطوح حمایت و مقاومت چقدر قدرتمند باشند، قدرت روند پس از شکست نیز میتواند زیاد یا کم باشد. یکی از انواع اصلاح قیمت، اصلاح پس از شکست حمایت یا مقاومت است.
زمانی که مقاومت توسط سهم شکسته و قیمت سهم روی مقاومت شکسته شده تثبیت شود، سهم نوید شکل‌گیری روند صعودی قوی را می‌دهد. اما بسیار متداول است که پس از شکست، قیمت سهم برای مدتی دچار افت شده و مجددا به محدوده مقاومت شکسته شده نزدیک شود. این افت قیمت موقتی بوده و قیمت سهام مجددا افزایش یافته و روند صعودی مورد نظر آغاز میشود. این پدیده همان اصلاح پس از شکست مقاومت نام دارد که به نام پولبک (Pullback) نیز شناخته میشود. در تصویر زیر می‌توان پدیده پولبک پس از شکست یک محدوده مقاومتی را مشاهده نمود.
مشابه این پدیده، پس از شکست یک محدوده حمایتی نیز اتفاق می‌افتد. یعنی پس از اینکه قیمت سهام یک سطح حمایتی را شکست، برای مدت کوتاهی دچار افزایش قیمت شده و به محدوده حمایتی نزدیک میشود. در ادامه روند نزولی مجددا آغاز شده و ادامه می‌یابد. به پدیده اصلاح قیمت پس از حمایت شکسته شده، throw back نیز گفته میشود.
اهمیت استراتژی خرید و فروش در زمان اصلاح بازار
زمانی که سهم در حین یک روند صعودی دچار اصلاح میشود، قیمت سهام افت می‌کند و به طبع آن سهامدار دچار ضرر شده یا بخشی از سود خود را از دست می‌دهد. رفتار سهامدار در این شرایط، کاملا وابسته به استراتژی معاملاتی او و ارزش سهامی است که خریداری کرده است. برای مثال اگر یک سرمایه‌گذار با استراتژی سودآوری در کوتاه مدت و بر اساس تحلیل تکنیکال معامله کند، در اصلاح بازار سهام خود را می‌فروشد تا سود خود را از دست ندهد. اما شخصی که بر اساس تحلیل بنیادی و با اهداف دراز مدت، سهمی ارزنده را شناسایی و برای مدت طولانی در آن سرمایه¬گذاری کرده، خود را درگیر حمایت‌ها و مقاومت‌های مقطعی و کوتاه‌مدت نمی‌کند. این شخص بدون در نظر گرفتن نوسان‌های کوتاه‌مدت، سهام خود را نگهداری می‌کند تا در دراز مدت به سودآوری مطلوب خود برسد.
ارزندگی سهام نیز در تصمیم‌گیری سهامداران در زمان اصلاح بازار موثر است، البته این پارامتر نیز به نوعی در استراتژی خرید و فروش شخص خود را نشان می‌دهد. اگر استراتژی سرمایه‌گذار خرید سهم‌های ارزنده و دارای بنیاد قوی باشد، در اصلاح مقطعی بازار و افت موقت قیمت سهام نگران نخواهد شد. اما اصلاح سهمی که دارای حباب قیمتی است (یعنی قیمت سهم بسیار بیشتر از ارزش ذاتی آن باشد)، خطرناک است. چرا که چنین سهمی فاقد ارزش بنیادی کافی است تا در هنگام افت قیمت توسط سهامداران عمده حمایت شود. در این شرایط ممکن است سهام به جای اصلاح موقتی، دچار افت قیمت شدید شود.
سخن آخر
بر اساس این توضیحات، داشتن یک استراتژی معاملاتی مناسب، پایبند بودن به سیستم معاملاتی، توانایی یافتن سهام مناسب برای خرید و گذراندن دوره آموزش بورس مناسب، میتواند به سهامداران در فرایند تحلیل بورس در زمان اصلاح بازار و شاخص کمک شایانی کند.
