فعالان قدیمی بازار سرمایه به یاد دارند که برای خرید و فروش سهام بورس باید به تالار اصلی سازمان بورس واقع در خیابان حافظ مراجعه می‌کردند. در آن زمان خرید و فروش سهام به صورت حضوری و در میان ازدحام شدید افراد حاضر، صورت می‌گرفت. اما در دی ماه سال 1389 بود که سامانه معاملات آنلاین توسط سازمان بورس و با هدف توسعه بازار سرمایه و افزایش سهولت و عدالت در فرایند خرید و فروش سهام، راه‌اندازی گردید. از آن زمان بود که خرید و فروش آنلاین سهام متولد شد و تا به امروز پیشرفت قبال ملاحظه‌ای کرده است. البته این پیشرفت به دلیل گسترش روزافزون استفاده از فضای وب، قابل پیش‌بینی بوده است. امروزه خرید و فروش آنلاین سهام عمومیت زیادی پیدا کرده، به طوری که تقریبا تمام کارگزاری‌های رسمی بورس تهران، یک سامانه معاملاتی آنلاین با طراحی اختصاصی خود ایجاد کرده‌اند.
کاربرد اصلی سامانه‌های آنلاین کارگزاریها، انجام معاملات بورسی به صورت غیر حضوری است. اما این سامانه‌ها به مرور خدمات خود را گسترش داده‌اند، به طوری که در حال حاضر امکانات و محتوای مفید زیادی در زمینه تحلیل و آموزش بورس نیز توسط این سامانه‌ها در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. تمرکز این مقاله بر روی آموزش نحوه خرید و فروش آنلاین سهام توسط سامانه‌های معاملات برخط کارگزاریها است. علی رغم این که سامانه‌های کارگزاری‌های مختلف دارای تفاوت‌های ظاهری و خدماتی جزئی هستند، اما روش کار به طور کلی در همه آن‌ها مشابه است. با این توضیح، نحوه خرید و فروش آنلاین سهام توسط سامانه معاملات برخط کارگزاری آگاه، به عنوان نمونه و به طور مرحله به مرحله آموزش داده می‌شود. فرایند معاملات آنلاین در سامانه‌های برخط کارگزاری‌های دیگر نیز تقریبا مشابه همین آموزش است، پس مطالعه مقاله حاضر برای فراگیری چگونگی انجام خرید و فروش آنلاین، کفایت می‌کند.
گام اول: ثبت نام و ورود به سامانه معاملات آنلاین کارگزاری
در گام اول شما باید به سایت کارگزاری خود مراجعه کنید. در صفحه اصلی سایت کارگزاریها لینک ورود به سامانه خرید و فروش آنلاین سهام قابل مشاهده است که از طریق آن میتوانید وارد سامانه معاملات برخط شوید. نام کاربری و رمز عبور این سامانه باید هنگام ثبت نام در کارگزاری مربوطه، به شما داده شده باشد. نداشتن نام کاربری و رمز عبور، به منزله این است که شما هنگام ثبت نام در سامانه، تقاضای فعال‌سازی امکان خرید و فروش آنلاین سهام را نداشته‌اید. در این شرایط شما باید به دفاتر کارگزاری خود مراجعه کرده و با فعال‌سازی این امکان، نام کاربری و رمز عبور برای ورود به سامانه معاملات برخط کارگزاری را دریافت کنید.
گام دوم: جستجوی سهام مورد نظر برای خرید و فروش
در گام دوم شما باید نام نمادی را که قصد خرید یا فروش آن را دارید، در قسمت جستجوی سامانه وارد کنید. برای مثال در تصویر زیر نماد فملی (شرکت ملی صنایع مس ایران) در باکس جستجو وارد شده است. سوال بزرگ بسیاری از سرمایه‌گذاران، خصوصا تازه واردان، این است که چه سهمی را بخریم؟ در مقاله حاضر فرض بر این است که شما نماد مشخصی را برای معامله انتخاب کرده‌اید و فقط هدف آموزش فرایند خرید و فروش آنلاین سهام است.
در تصویر بالا، نماد فملی در سامانه معاملات برخط کارگزاری آگاه جستجو شده است. در سمت راست سطری که اطلاعات نماد آمده است، دو علامت سبد یکی برای خرید (سبز رنگ) و یکی برای فروش (قرمز رنگ) قابل مشاهده هستند. آموزش را برای حالت خرید ادامه میدهیم، فرایند فروش هم کاملا مشابه همین حالت است.
گام سوم: ثبت اطلاعات خرید و فروش
اگر روی علامت سبد سبز که برای خرید است کلیک کنید، پنجره‌ای مشابه تصویر زیر باز می‌شود. در ستون سمت راست قیمت آخرین معامله انجام شده، قیمت پایانی (که برابر میانگین قیمت معاملات سهم در روز جاری است) و تعداد، حجم و قیمت آخرین سفارش‌های خرید و فروش ثبت شده دیده می‌شوند. این اطلاعات خلاصه تابلو نماد هستند، توصیه میکنیم که مقاله آشنایی با تابلو معاملات بورس اوراق بهادار تهران را مطالعه بفرمایید تا با مفهوم این پارامترها بیشتر آشنا شوید.
در ستون سمت راست، شما باید اطلاعات سفارش را وارد کنید. در باکس بالای این ستون، شما قیمت پیشنهادی برای خرید سهم را تعیین می‌کنید، این قیمت باید در دامنه نوسان مجاز که برای هر نماد توسط سازمان بورس به طور روزانه تعیین می‌شود، قرار داشته باشد. در مثال زیر دامنه قیمت مجاز نماد فملی بین 39280 – 35540 ریال است، شما باید قیمتی را در این محدوده به عنوان قیمت پیشنهادی خود برای خرید سهام وارد کنید.
در باکس دوم از ستون سمت راست، حجم معامله باید وارد شود. در این قسمت شما تعداد سهمی را که برای خرید یا فروش مد نظر دارید، وارد می‌کنید. اگر مبلغ خاصی را در ذهن دارید (مثلا میخواهید 20 میلیون تومان از سهم فملی را بخرید)، میتوانید با زدن علامت ماشین حساب در سمت چپ باکس، مبلغ مورد نظر را وارد کنید تا حجم معادل آن به طور خودکار برای شما لحاظ شود.
در قسمت پایین این ستون هم میتوانید تایخ اعتبار سفارش را تعیین کنید. ممکن است که سفارش در قیمت پیشنهادی شما، در روز معاملاتی جاری ممکن نشود. با این گزینه میتوانید اعتبار سفارش خود را تا چند روز تمدید کنید تا اگر در روزهای آتی قیمت سهم به محدوده قیمت پیشنهادی شما رسید، خرید یا فروش سهم به طور خودکار انجام شود.
گام چهارم: ثبت سفارش و نتیجه آن
پس از وارد کردن اطلاعات لازم، با زدن گزینه خرید (یا فروش) سفارش شما به سامانه کارگزاری و از آن جا به سازمان بورس ارسال می‌شود. اگر شانس بیاورید و سیستم‌های کارگزاریها و هسته معاملاتی سازمان بورس مشکلی نداشته باشد (که در هفته‌های اخیر این شانس خیلی کم به دست می‌آید)، سفارش شما بلافاصله توسط سازمان بورس تایید و ثبت می‌شود. حالا به محض این که قیمت معامله سهم با قیمت پیشنهادی شما برابر شود، سفارش شما انجام شده و خرید یا فروش تکمیل می‌شود. پس از تکمیل سفارش خرید، سهم مورد نظر وارد سبد سهام شما می‌شود.
زمانی که شما باید برای تکمیل سفارش صبر کنید، به قیمت پیشنهادی شما و حجم سهمی که در حال خرید و فروش است، بستگی دارد. اگر قیمت شما برای خرید خیلی پایین‌تر یا قیمت شما برای فروش خیلی بالاتر از قیمت لحظه‌ای سهم باشد، سفارش شما انجام نمی‌شود و باید در نوبت قرار بگیرید تا شاید با تغییرات قیمت سهام، امکان انجام سفارش شما فراهم شود. گاهی نیز ممکن است به علت تعداد زیاد خریداران یا فروشندگان، صف خرید یا فروش تشکیل شود که در این صورت نیز شما باید برای تکمیل سفارش در صف قرار بگیرید. این همان شرایطی است که ممکن است شما بخواهید سفارش خود را تا چند روز معتبر نگه دارید تا پس از اینکه صف عرضه شد، خرید یا فروش شما تکمیل شود.
در این مقاله به طور تصویری، نحوه خرید و فروش آنلاین سهام در سامانه معاملات برخط کارگزاری آگاه، مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به مشابهت کلی فرایند خرید و فروش در سیستم‌های معاملاتی کارگزاری‌های مختلف، این مقاله می‌تواند به شما برای خرید و فروش آنلاین سهام در کارگزاری‌های دیگر نیز کمک کند.
