احتمالا بسیار شنیده‌اید که داشتن نگاه کوتاه‌مدت به بورس صحیح نیست، چرا که رویکرد بلندمدت در بازار سرمایه بهترین بازدهی را در مقایسه با بازارهای موازی برای شما به ارمغان خواهد آورد. اما با این وجود معامله‌گرانی هستند که معاملات روزانه را عادی دانسته و تمایلی برای نگهداری طولانی مدت سهام ندارند، به این گونه از معامله‌گران در اصطلاح نوسان‌گیر و یا در مواقعی سفته‌باز می‌گویند. قبلا در مقاله سفته‌بازی در بازار بورس چیست؟ به صورت کامل با مفهوم سفته‌بازی آشنا شده و تفاوت‌های آن را با نوسانگیری بیان کردیم. اما در این مقاله می‌خواهیم تفاوت‌های اساسی سرمایه‌گذاری و سفته‌بازی را بررسی کنیم، شاید بتوان تفاوت بین این دو مورد را تفاوت میان رویکرد بلندمدت و کوتاه‌مدت نیز در نظر گرفت. در ابتدا به یک تعریف کلی از سرمایه‌گذاری و سفته‌بازی پرداخته و در ادامه تفاوت‌های آن‌ها را ذکر خواهیم کرد، پس با ما همراه باشید.
سرمایه‌گذاری چیست؟
سرمایه‌گذاری به صورت کلی می‌تواند مبتنی بر پول، زمان یا انرژی باشد. اما در بازارهای مالی، عبارت سرمایه‌گذاری به معنای خرید و فروش اوراق بهادار مانند سهام، اوراق قرضه، صندوق‌های قابل معامله (ETF) و سایر اوراق است.
سرمایه‌گذاران معمولا به معاملات خود در بازار بورس یا سایر بازارهای مالی، دیدگاه بلندمدت دارند، بدین ترتیب پس از خرید سهام تمایل به نگهداری آن دارند و با پذیرفتن ریسکی معقول، درآمد و سودی مناسب از بازار بدست آورند. در رویکرد بلندمدت تحلیل و تحقیق از اهمیت بالایی برخوردار است، به همین دلیل سرمایه‌گذاران با استفاده از تحلیل بنیادی، عوامل اقتصادی تاثیرگذار بر ارزش سهم مورد نظر خود را بررسی کرده و به کمک تحلیل تکنیکال و بررسی سابقه معاملات سهم، فرصت‌های مناسب خرید را شناسایی و در نهایت برای معامله تصمیم می‌گیرند.
برای مثال یک شرکت بزرگ را به عنوان نمونه‌ای برای سرمایه‌گذاری در نظر بگیرید. فرض کنید که این شرکت سود نقدی مناسبی را به صورت سالانه در مجمع به سهامداران تخصیص می‌دهد و ریسک پایینی نیز برای سرمایه‌گذاری دارد. یک سرمایه‌گذار ممکن است برای دریافت سود با ریسک نسبتا پایین، پول خود را به صورت بلندمدت در سهام این شرکت سرمایه‌گذاری کند.
سفته‌بازی چیست؟
سفته‌بازان برخلاف سرمایه‌گذاران نگاهی کوتاه‌مدت به بازار دارند و به دنبال سودهای مناسب در کوتاه‌ترین زمان‌ها هستند. قبلا در مقاله ریسک و بازده به تفصیل توضیح داده شد که مقدار ریسک یک معامله با بازدهی آن رابطه مستقیم دارد. افرادی که از روش سفته بازی استفاده می‌کنند، در حقیقت همین اصل را مبنای معاملات خود قرار داده‌اند. مفهوم سفته بازی در حقیقت انجام معامله‌ای است که در آن ریسک بالایی برای از دست دادن بخش قابل توجهی از مبلغ سرمایه‌گذاری اولیه وجود دارد. از سوی دیگر اما این معامله پتانسیل سودآوری بالاتری داشته و انتظار می‌رود که در صورت صحیح بودن پیش‌بینی‌ها، سود قابل توجهی را نصیب سرمایه‌گذار کند.
با این تعاریف شاید اغلب ما فکر کنیم معاملات سفته‌بازان بسیار شبیه به قمار است اما در واقعیت اینگونه نیست. درست است احتمالات نقش پر رنگ‌تری نسبت به تحلیل بنیادی و تکنیکال در معاملات آن‌ها دارد، اما سفته‌بازان نیز در تلاش هستند تا در خرید و فروش سهام خود سنجیده عمل کنند. با این وجود به علت ریسک بالایی که در ذات معاملات سفته‌بازی است، احتمال شکست معاملات آن‌ها بسیار بالاتر از حد معمول است.
تفاوت سرمایه‌گذاری و سفته‌بازی
سطح ریسکی که معامله‌گر می‌پذیرد، تفاوت اول بین سرمایه‌گذار و سفته‌باز است. اگر شخصی بازار بورس را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کند، قبل از خرید سهام به بررسی تمام جوانب می‌پردازد تا ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش و احتمال موفقیت را افزایش دهد. اما اگر همان شخص با همان میزان سرمایه، وارد معامله‌ای شود که ریسک شکست و در عین حال پتانسیل سودآوری آن بسیار بالا باشد، احتمالا می‌توان گفت که در حال سفته‌بازی است، چرا که موفقیت یا شکست را بیشتر به شانس و عوامل غیرقابل کنترل سپرده است. پس به طور کلی می‌توان گفت که سفته‌بازی معمولا دارای ریسک بالا و شبیه قمار است، در حالی که سرمایه‌گذاری کم‌ریسک بوده و بر مبنای تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی انجام می‌شود.
دومین تفاوت سرمایه‌گذاری و سفته‌بازی نوع نگاه و دیدگاه زمانی آن‌ها به بازار است. معمولا سرمایه‌گذار رویکرد بلندمدت دارد، در حالی که سفته‌باز دیدگاه کوتاه‌مدت داشته و حتی ممکن است بعد از یک روز یا یک هفته اقدام به فروش دارایی مالی خریداری شده خود بکند.
تفاوت دیگر سرمایه‌گذاری و سفته‌بازی، نوع و روش تحلیلی است که توسط آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. سرمایه‌گذاران معمولا با استفاده از ابزارهای مختلف تحلیل بنیادی مانند صوت‌های مالی، گزارش‌های کدال، اخبار شرکت و … به برآوردی تخمینی از میزان درآمد، حاشیه سود و سرعت رشد شرکت در آینده می‌رسند و همین موارد را معیاری برای خرید و فروش‌های خود در بازار سرمایه قرار می‌دهند. در حالی که سفته‌بازان از تحلیل‌ها و تکنیک‌های تابلوخوانی، فیلتر نویسی و ابزارهای تحلیل تکنیکال مانند حمایت‌ها و مقاومت‌ها، اندیکاتور و بررسی حجم معاملات برای خرید و فروش‌های خود استفاده می‌کنند.
کلام پایانی
در این مقاله به بررسی تفاوت‌های سفته‌بازی و سرمایه‌گذاری به عنوان دو استراتژی معاملاتی کوتاه‌مدت و بلندمدت با هم مقایسه شده‌اند. طراحی و انتخاب استراتژی معاملاتی باید بر اساس تیپ روانشناختی معاملاتی، ریسک‌پذیری و اهداف سودآوری شما انجام گیرد. افراد زیادی هستند که با هر دو استراتژی سفته‌بازی و سرمایه‌گذاری، توانسته‌اند به موفقیت و سودآوری قابل قبولی برسند، فقط کافی است که پس از طراحی استراتژی و تحلیل کافی بر اساس آن، پایبندی کافی به سیستم معاملاتی خود داشته باشید.
