پاسخ به این پرسش که چه سهمی بخریم یا بهترین سهم برای خرید کدام است، دغدغه اصلی فعالان بازار سرمایه است. افراد مختلف با استراتژی‌های گوناگون، از روش‌های متعددی برای یافتن بهترین سهام برای خرید استفاده می‌کنند که در این باره قبلا در این مقاله از بلاگ سهم‌تو به تفصیل توضیح داده‌ایم. در مقاله حاضر قصد داریم به این نکته بپردازیم که چرا سهام بزرگ دولتی از محبوبیت بیشتری بین فعالان بازار سرمایه برخوردار هستند. این محبوبیت تا حدی است که بسیاری از افراد در پاسخ به این سوال که چه سهمی بخریم؟ با قاطعیت سهام بزرگ دولتی را پیشنهاد می‌دهند. اما علت این استقبال چیست؟
شاخص 30 شرکت بزرگ
اهمیت شرکت‌های بزرگ فقط در میان سهامداران نیست، بلکه منشا اصلی این اهمیت ذات بازار بورس است. بدیهی است که شرکت‌های با سهم و نقدینگی بالاتر، ضریب تاثیر بیشتری در بازار داشته باشند. این تاثیر آن قدر زیاد است که یکی از شاخص‌های اساسی که سازمان بورس برای تعیین وضعیت بازار از آن استفاده می‌کند، شاخص 30 شرکت بزرگ است.
معیار انتخاب 30 شرکت بزرگ تعداد برگه سهام و ارزش بازار آن‌ها است، در یک تعریف غیر رسمی شرکت‌هایی که بیش از 50 میلیارد برگه سهم دارند، در گروه شرکت‌های بزرگ قرار می‌گیرند. تقریبا در تمام موارد این شرکت‌ها همان شرکت‌های بزرگ دولتی هستند که به علت داشتن سرمایه ثبت شده زیاد، تعداد برگه سهم بیشتری داشته و در این لیست جای می‌گیرند.
در جدول زیر لیست 30 شرکت بزرگ بازار قابل مشاهده است.
مقایسه شاخص 30 شرکت بزرگ با سایر شاخص‌ها
یک روش ساده برای ارزیابی سودآوری سهام بزرگ دولتی این است که شاخص 30 شرکت بزرگ را با شاخص‌های دیگر مانند شاخص کل و شاخص هم‌وزن مقایسه کنیم. در جدول بازدهی این سه شاخص با یکدیگر مقایسه شده‌اند.
اطلاعات جدول بالا نشان می‌دهد که در سه ماهه گذشته که بازار در روند نزولی قرار داشته است، شاخص 30 شرکت بزرگ با شدت بیشتری اصلاح کرده است. به طوری که بازدهی سهام 30 شرکت بزرگ در هفته، ماه و سه ماهه اخیر، از شاخص کل و شاخص هم‌وزن پایین‌تر بوده است.
حالا اگر به دید بلندمدت به بازار نگاه کنیم، داستان متفاوت خواهد بود. در شش ماه و یک سال اخیر که به طور کلی بازار روند صعودی داشته، سرعت رشد قیمت سهام بزرگ دولتی بیشتر از سایر شرکت‌ها بوده است.
بدین ترتیب که در 6 ماه اخیر، شاخص 30 شرکت بزرگ بازدهی 132 درصدی را ثبت کرده، در حالی که این مقدار برای شاخص کل و هم‌وزن به ترتیب 85 و 52 درصد بوده است. هم‌چنین در بازه زمانی یک ساله، قیمت سهام بزرگ دولتی با رشد 423 درصدی همراه بوده، در حالی که شاخص کل و هم‌وزن، بازدهی به ترتیب 370 و 391 درصد را ثبت کرده‌اند.
با تحلیل داده‌های این جدول می‌توان نتیجه گرفت که به طور کلی شدت تغییرات قیمت در سهام بزرگ دولتی بیشتر از کلیت بازار است. یعنی سرعت افت قیمت در روند نزولی و رشد قیمت در روند صعودی برای سهام بزرگ دولتی بیشتر است.
مقایسه بازدهی بزرگترین و کوچکترین شرکت‌های بورسی
به کمک فیلترنویسی در بخش دیده‌بان بازار در سایت tse (که در این آدرس موجود است)، می‌توان بزرگترین و کوچکترین شرکت‌های بورسی را مشخص کرد. مقایسه بازدهی این شرکت‌ها در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت می‌تواند تا حدودی علت استقبال بیشتر مردم از سهام بزرگ دولتی را نشان دهد.
بر اساس نتایج جدول بالا در یک ماه اخیر که بازار نزولی بوده، نمی‌توان روند بازدهی مشخصی برای سهام بزرگ و کوچک تعیین کرد. برای مثال در میان سهام بزرگ دولتی، نمادهای تاپیکو و وبصادر بازدهی مناسب 25 و 14 درصد را داشته‌اند که برای وضعیت اخیر بازار مناسب است. اما از سوی دیگر نمادهای وپارس و فملی با افت 21 و 20 درصدی همراه بوده‌اند.
در بین سهام کوچک نیز شرایط تا حدودی مشابه است، اما می‌توان مشاهده کرد که بازدهی مثبت در این گروه کمی مشهودتر بوده است. برای مثال سهام بکاب و غدام بازدهی 43 و 39 درصد را داشته‌اند که عملکرد فوق‌العاده‌ای برای ماه گذشته می‌باشد، در حالی که در همین گروه نماد غاذر بازدهی منفی 22 درصدی نیز داشته است.
اما مقایسه بازدهی سهام بزرگ دولتی با سهام کوچک در 6 ماه و یک سال اخیر نشان می‌دهد که در اکثر موارد سودآوری سهام بزرگ دولتی در میان‌مدت و بلندمدت بیشتر بوده است. در بازه یک ساله تمام سهم‌های کوچک به جز شسینا که بازدهی 863% داشته، بازدهی زیر 500 درصد را ثبت کرده‌اند.
این در حالی است که در میان سهام بزرگ شرایط برعکس است، به جز سهم وبملت با بازدهی 311 درصد، سایر سهام بزرگ دولتی سودآوری بالای 500 درصد داشته‌اند که این فرضیه که سهام بزرگ سودآوری بالاتری دارند را، به خصوص در درازمدت، تایید می‌کند.
آمار سیگنال خرید و فروش سهام بزرگ دولتی و سهام کوچک
بررسی این که کانال‌های تلگرامی بورسی بیشتر روی چه سهامی تمرکز دارند، می‌تواند دلیلی برای استقبال بیشتر عموم سهامداران از سهام بزرگ دولتی باشد. سامانه سهم‌تو با بررسی سیگنال خرید و فروش صادر شده توسط بیش از 300 کانال تلگرامی بورسی، اطلاعات جامعی را در این زمینه جمع‌آوری کرده است.
برآیند سیگنال‌های خرید و فروش کانال‌های تلگرامی، در حقیقت همان خروجی هوش جمعی تحلیل‌گرانی است که در شبکه‌های اجتماعی فعالیت دارند. با توجه به اینکه بیش از 300 کانال فعال چند هزار عضوی در تلگرام مشغول سیگنال‌دهی هستند، ضریب تاثیر شبکه‌های اجتماعی در بازار بورس ایران قابل توجه است. قبلا در مقاله استفاده از سیگنال خرید و فروش تلگرام بر اساس ایده هوش جمعی به ایده هوش جمعی و تاثیر سیگنال خرید و فروش تلگرامی پرداخته‌ایم که مطالعه آن می‌تواند مفید باشد.
در جدول زیر آمار سیگنال‌های خرید و فروش 10 سهم بزرگ و 10 سهم کوچک بازار سرمایه در یک ماه اخیر نشان داده شده است. اطلاعات این جدول به وضوح نشان می‌دهد که استقبال عمومی از سهام بزرگ دولتی به مراتب بیشتر از سهام کوچک است. در حالی که سهام بزرگی مانند فولاد 204 و خودرو 170 سیگنال خرید داشته‌اند، برای سهام کوچکی مانند غمهرا و فپنتا در یک ماه گذشته هیچ سیگنال خریدی صادر نشده است.
علت محبوبیت بیشتر سهام بزرگ دولتی چیست؟
تاکنون تمام آمار و ارقام، محبوبیت بیشتر سهام بزرگ و استقبال بیشتر مردم از آن‌ها را تایید کرده است. در این بخش قصد داریم دلایل این استقبال و البته بازدهی بیشتر (بازدهی مثبت بیشتر در روند صعودی و بازدهی منفی بیشتر در روند نزولی) را بررسی کنیم.
1- تعداد سهام و ارزش بازار
هر چه سرمایه یک شرکت بیشتر باشد، تعداد برگه سهام و ارزش بازار آن بالاتر خواهد بود. در این صورت بدیهی است که این شرکت سهامداران بیشتری داشته و حجم معاملات در آن بالاتر باشد، به همین دلیل تمایل به خرید و فروش سهام این شرکت‌ها بیشتر است. با توجه به این که شرکت‌های بزرگ دولتی ثروتمندترین شرکت‌های بورسی هستند، طبیعی است که تعداد برگه سهم و ارزش بازار بیشتری داشته و محبوب‌تر باشند.
2- اخبار بیشتر و دسترسی آسان‌تر
قطعا دسترسی به اخبار شرکت‌هایی مانند ایران خودرو، سایپا، بانک‌های بزرگ دولتی و …. آسان‌تر از شرکت‌های گمنام و کوچک است. درست است که یک سهامدار یا تحلیل‌گر موظف است که در میان تمامی شرکت‌های بازار برای انتخاب بهترین سهم برای خرید جستجو کند، اما پیگیری ساده‌تر اخبار و تحولات شرکت‌های بزرگ دولتی برای عموم سهامداران ساده‌تر است، بدین ترتیب می‌توان گفت که این شرکت‌ها دارای نوعی خود تبلیغی هستند.
3- حمایت دولت
واضح است که حمایت دولت از شرکت‌های بزرگ زیرمجموعه خود قابل توجه است. برای مثال ریزش اخیر بازار را در نظر بگیرید، تمام تلاش دولت و سهامدداران بزرگ حقیقی برای بازگشت بازار و اتمام روند نزولی، معطوف به حمایت از سهام بزرگ دولتی مانند خودرو، خساپا، فولاد و فملی بود.
4- تاثیر زیاد روی شاخص کل
در مقاله آشنایی با شاخص بورس و انواع آن روش محاسبه شاخص کل را بیان کردوه و گفتیم که سهام بزرگ دولتی که تعداد سهم، حجم معامله و سرمایه بیشتری دارند، تاثیر بیشتری روی محاسبه شاخص می‌گذارند. با توجه به این که تغییرات شاخص که به شدت مورد توجه و پیگیری سهامداران است، وابستگی زیادی به شرکت‌های بزرگ دارد، طبیعی است که این سهم‌ها مورد توجه بیشتری واقع شوند.
سخن پایانی
عملکرد دولت و سهامدارن حقیقی، آمار سیگنال خرید و فروش تحلیل‌گران در فضای مجازی و بسیاری از عوامل دیگر نشان از استقبال بیشتر سهامداران بازار سرمایه از سهام بزرگ دولتی دارد. آمار نشان می‌دهد که در میان‌مدت و دراز مدت به طور کلی بازدهی سهام شرکت‌های بزرگ بیشتر است، این در حالی است که در روندهای نزولی این سهام اصلاح شدیدتری را تجربه می‌کنند.
