بر اساس تحلیل دو کارشناس برجسته بازار سرمایه که دیدگاه‌های خود را به دنیای اقتصاد اعلام کرده‌اند، وضعیت و چشم‌انداز بورس تهران در سایه تحولات سیاسی، به‌ویژه مذاکرات، مورد ارزیابی قرار گرفته است. این تحلیل‌ها با بررسی ارزش دلاری بازار و نسبت P/E گذشته‌نگر در بازه‌های زمانی حساس، مطلوب‌ترین سناریوهای پیش روی بازار را تشریح می‌کنند.
تحلیل کارشناسان بورس در آستانه مذاکرات
یکی از کارشناسان با اشاره به تجربه‌های گذشته در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۷ که همزمان با تحریم‌ها و خروج از برجام بود، توضیح می‌دهد که افزایش ریسک در اقتصاد واقعی، نقدینگی را به سمت بازارهای مالی از جمله بورس سوق داد. این پدیده که به مالی شدن اقتصاد معروف است، منجر به رشد هیجانی شاخص شد که عمدتاً بر پایه انتظارات تورمی بود، نه افزایش واقعی سودآوری شرکت‌ها. در نتیجه، این رشدها پس از مدتی با رکود مواجه شدند. وی تاکید می‌کند که در مقطع اجرای برجام، بازار پیشتر اثرات مثبت آن را لحاظ کرده بود، اما وضعیت کنونی متفاوت است و بازار سرمایه نسبت به بازارهای موازی عقب‌مانده است.
بررسی نسبت‌های کلیدی بازار
کارشناس دیگر به جاماندگی قابل توجه بازار سهام نسبت به بازارهای موازی اشاره کرده و می‌گوید آغاز مجدد مذاکرات، موجی از خوش‌بینی را ایجاد کرده است. این فضا منجر به کاهش نگرانی‌ها و رشد شاخص بورس شده، در حالی که بازارهای طلا و ارز اصلاح داشته‌اند. ارزش دلاری بازار سرمایه نیز جهش قابل توجهی را تجربه کرده است. نسبت P/E گذشته‌نگر بازار از کف خود در آبان ۱۴۰۳ حدود ۳۵ درصد افزایش یافته و انتظار می‌رود با توجه به مشابهت‌های ساختاری با دوره‌های رونق پیشین، روند افزایشی این نسبت ادامه یابد. تحلیل تکنیکال نیز نشان می‌دهد در صورت تثبیت شاخص بالای ۳ میلیون واحد، اهداف بالاتری قابل دستیابی است.
سناریوهای پیش روی بازار سرمایه
با کاهش احتمالی ریسک نظامی و افزایش احتمال توافق، انتظار می‌رود عوامل مختلف بر بازار اثرگذار باشند. سناریوی مطلوب، رشد تدریجی و پایدار شرکت‌های صادرات‌محور بر پایه بهبود واقعی سودآوری است که برخلاف رشدهای هیجانی، کمتر مستعد حباب قیمتی است. در مقابل، اگر رشد بازار صرفاً ناشی از جو روانی یا تصمیمات هیجانی باشد، تکرار چرخه‌های حباب مثبت و منفی محتمل خواهد بود. خوش‌بینی کنونی عمدتاً متاثر از پیام‌های مثبت مذاکرات است، اما عدم قطعیت در نهایی شدن توافق و پیامدهای احتمالی منفی، همواره ریسک افزایش فشار فروش را به همراه دارد. نکته مهم آن است که رشدهای بورس در گذشته بیشتر تحت تاثیر تورم بوده تا گسترش فعالیت عملیاتی شرکت‌ها؛ لذا در صورت توافق، ارزش‌گذاری ممکن است واقع‌بینانه‌تر و بر پایه عملکرد عملیاتی صورت پذیرد.
این وضعیت منعکس‌کننده حساسیت بالای قیمت دارایی‌ها در بازار سرمایه به تحولات سیاسی و اقتصادی است و توسط سرمایه‌گذاران و تحلیلگران به دقت رصد می‌شود.
