
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، اسفندیار خدایی در تحلیلی که در روزنامه شرق منتشر کرده، اظهار داشت: برخلاف فضای سنگین و پرچالش برجام، شش عامل مهم مسیر *توافق جدید* را هموارتر کرده و به توافق احتمالی شانس بیشتری بخشیده است. از ماهیت دوجانبه *مذاکرات* جدید و انگیزه شخصی ترامپ تا تغییر موازنه قدرت در منطقه پس از هفتم اکتبر و تحولات غزه، لبنان و سوریه و تغییرات در مواضع بازیگران کلیدی همگی به نفع توافق جدید عمل میکنند. پیشبینی میشود این مذاکرات آسانتر به نتیجه برسد و توافق احتمالی، مؤثرتر و پایدارتر از برجام باشد.
ویژگیهای مذاکرات جدید و نقش عمان
برخلاف برجام که با مشارکت شش قدرت جهانی و ایران صورت گرفت، مذاکرات اخیر ترامپ و ایران دوجانبه است و عمان تنها نقش میانجی را ایفا میکند. بیطرفی عمان شانس موفقیت مذاکرات را افزایش داده است. در مذاکرات چند جانبه برجام، تضاد منافع و رقابت میان قدرتها روند مذاکرات را پیچیدهتر میکرد و مخالفان توافق فرصت بیشتری برای تأثیرگذاری پیدا میکردند. انتظار میرود مذاکرات دوجانبه با سرعت بیشتری به پیش رود.
دیدگاه ترامپ و شرایط سیاسی آمریکا
ترامپ بیشتر به اهداف راهبردی میاندیشد و ایران اولویت نخست او نیست، بلکه یکی از بندهای فهرست دغدغههای وی است. او از تجربه جنگ پرهزینه در خاورمیانه درس گرفته و نمیخواهد آمریکا را وارد جنگی فرسایشی با ایران کند. ترامپ در دوره بعدی ریاستجمهوری به دنبال میراثی ماندگار و حتی جایزه صلح نوبل است و معتقد است پایان دادن به جنگهای غزه و اوکراین و توافق با ایران میتواند او را به این هدف برساند. در سوی دیگر، جمهوریخواهان همسو با ترامپ در کنگره و قوه مجریه میدانند خروج آمریکا از برجام، *برنامه هستهای* ایران را بسیار پیشرفتهتر کرد و باید بین جنگ و توافق انتخاب کنند. دموکراتها نیز مخالفتی با توافق ندارند. البته ترامپ نمیتواند تحریمهای کنگره را به طور کامل لغو کند و تنها میتواند هر شش ماه یکبار آنها را تعلیق کند.
تحولات منطقهای و موضع اسرائیل
پس از عملیات هفتم اکتبر و تحولات منطقه، محور مقاومت آسیب دید. در دوران برجام، ایران از طریق نیروهای نیابتی بر اسرائیل فشار وارد میکرد، اما امروز توانمندیهای هستهای و موشکی ایران در صدر نگرانیهای اسرائیل قرار دارد. برخلاف سال ۲۰۱۵، اسرائیل طبق مواضع مقاماتش از توافق مطمئنی که برنامه هستهای ایران را محدود کند، حمایت میکند. اسرائیل بدون حمایت آمریکا نمیتواند وارد جنگ شود. با این حال، اسرائیل همچنان نگران تمرکز آمریکا بر شرق آسیا و کاهش حضور نظامی در خاورمیانه پس از توافق با ایران است و امیدوار است توافق، صنعت موشکی ایران را نیز شامل شود، موضوعی که پذیرش آن از سوی ایران ناممکن به نظر میرسد.
پیشبینی میشود تحولات مربوط به این مذاکرات بر بازارهای مالی و نرخ ارز تأثیرگذار باشد.