با رشد قیمت نفت و عرضه صندوق پالایش یکم، توجه بازار به شرکت‌های پالایشگاهی به بیشترین میزان خود رسیده است. دارا دوم یا همان پالایشی یکم، از سهام شرکت‌های پالایش نفت تهران (شتران)، پالایش نفت تبریز (شبریز)، پالایش نفت اصفهان (شپنا) و پالایش نفت بندرعباس (شبندر) تشکیل شده است. علی رغم موفقیت صندوق دارا یکم و همچنین افزایش قیمت نفت و در حالی که اغلب سهامداران این گروه منتظر رشد قیمت سهم‌های خود بودند شرکت‌های گروه پالایشی بعد از رشد قیمت نفت یکدست سرخ پوش شده‌اند.
به همین دلیل برخی از سهامداران به این فکر افتادند که افزایش قیمت نفت تاثیر منفی بر سودآوری این گروه خواهد گذاشت و به همین دلیل فشار فروش زیادی بر این گروه تحمیل شده است. به همین دلیل در این مقاله سعی داریم به اثرات قیمت نفت بر سودآوری و حاشیه سود شرکت‌های پالایشی بپردازیم.
افزایش قیمت محصولات پالایشی‌ها با رشد قیمت نفت
شیوع بیماری کرونا در سراسر جهان و وضع محدودیت رفت و آمدی در سراسر جهان موجب کاهش تقاضای انرژی و کاهش قیمت نفت شده بود. اما کشف واکسن کرونا و شروع واکسیناسیون در آمریکا و دیگر کشورهای اروپایی موجب رشد تقاضا در نفت و به طبع آن افزایش قیمت نفت در جهان شد. اما این افزایش قیمت نفت چه تاثیری بر سودآوری شرکت‌های پالایشی خواهد گذاشت؟
تقریبا در تمام دنیا قیمت نفت بر شاخص‌های بورس تأثیر می‌گذارد ولی در این میان نوسانات قیمت نفت تأثیر چشمگیری بر بورس ایران دارد؛ چراکه درآمد حاصل از نفت، نقش زیادی در اقتصاد ایران دارد و از این رو از اهمیت خاصی برخوردار خواهد بود. با توجه به اینکه دولت بیشترین درآمد خود را از فروش نفت کسب می‌کند، افزایش قیمت نفت منجر به افزایش درآمد دولت خواهد شد. در نتیجه افزایش درآمد دولت ممکن است پایه پولی افزایش پیدا کند و در نتیجه تورم در کشور ایجاد شود. افزایش تورم نیز باعث افزایش شاخص بورس خواهد شد.
علاوه بر موضوع ذکر شده در بالا صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی نیز تحت تاثیر مستقیم قیمت نفت قرار دارند. از آنجایی که نفت ماده‌ی اولیه انجام فرآیند در پالایشگاه‌ها است، افزایش و کاهش قیمت نفت اثر مستقیمی بر عمکلرد شرکت‌های پالایشگاهی خواهد گذاشت. در واقع همبستگی قیمتی نفت و فرآورده‌ها تقریبا یک است و در نتیجه با افزایش قیمت نفت باید منتظر افزایش قیمت محصولات و فرآورده‌های نفتی باشیم.
از سوی دیگر با توجه به اینکه شرکت‌های پالایشی نفت خام را با 5 درصد تخفیف از وزارت نفت خریداری می‌کنند، افزایش قیمت نفت موجب افزایش میزان تخفیف آن‌ها از وزارت نفت خواهد شد. لذا برخلاف تصور عموم مردم که افزایش قیمت نفت را سبب گران‌تر شدن مواد اولیه شرکت‌های پالایشی تلقی می‌کنند، رشد قیمت نفت در واقع موجب افزایش قیمت محصولات و فرآورده‌های تولیدی این شرکت‌ها خواهد شد و این امر منجر به بهبود وضعیت سودآوری این شرکت‌ها خواهد شد.
به عنوان مثال یکی از فرآورده‌های پالایشگاه‌ها بنزین است و بیش از 70 درصد بنزین را نفت خام تشکیل می‌دهد. لذا با افزایش قیمت نفت خام قیمت بنزین که یکی از فرآورده‌های شرکت‌های پالایشی است با افزایش قابل ملاحظه‌ای رو به رو خواهد شد. با توجه به اینکه اغلب شرکت‌های پالایشی صادرات محور هستند، رشد فروش را در این شرکت‌ها شاهد خواهیم بود.
وضعیت قیمت سهم‌های پالایشی بعد از افزایش قیمت نفت
بعد از افزایش قیمت نفت، تمام سهامداران منتظر رشد قیمت سهم‌های پالایشی بودند اما در عین ناباوری، رشد قیمت نفت برخلاف تصورها موجب کاهش ارزش سهم‌های این گروه شد و در حالی که حقوقی‌ها به شدت خریدار سهم‌های این گروه بودند، بسیاری از سهامداران حقیقی از این سهم‌ها خارج شدند. همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید از هفته‌ی منتهی به پایان آذر ماه شپنا، شبریز، شتران و شبندر به ترتیب حدود 19/42، 15/8، 15 و 10/02 درصد کاهش قیمت در صدر را تجربه کرده‌اند.
سخن پایانی
با توجه به تست موفقیت‌آمیز واکسن کرونا و شروع واکسیناسیون در آمریکا و کشورهای اروپایی، بهبود تقاضا را برای نفت و فرآورده‌های نفتی شاهدخواهیم بود. کاهش موضوع کرونا همچنین می‌تواند باعث حل شدن مسائل متعددی که در حوزه حمل و نقل بین المللی پیش آمده است گردد. مجموعه این عوامل می‌تواند رشد سودآوری شرکت‌های این گروه را در بلندمدت به همراه داشته باشد. به طور کلی با توجه به ارزش جایگزینی قطعا سهام پالایشی از بسیاری از نمادهای کوچک و بزرگ بورسی در شرایط کنونی ارزنده‌تر هستند و می‌تواند بازدهی مناسبی در میان‌مدت و بلندمدت برای شما به ارمغان بیاورد.
